อะกุตะงะวะ ริวโนะซุเกะ เป็นนักเขียนผู้มีชื่อเสียงโด่งดังคนหนึ่งในวงวรรณกรรมญี่ปุ่นสมัยทะอิโฌ บิดาชื่อ นิอิฮะระ โทะฌิโส（新原敏三）เป็นเจ้าของฟาร์ม มารดาชื่อ นิอิฮะระ ฟุกุ（新原フク）เนื่องจากเขาเกิดในปีมังกร เดือนมังกร วันมังกร และเวลามังกร ตามความเชื่อของโหราศาสตร์ทางเอเชียตะวันออก เขาจึงมีชื่อว่า ริวโนะซุเกะ（龍之介）ซึ่งแปลว่า บุตรชายแห่งมังกร
มารดาของอะกุตะงะวะมีปัญหาทางจิตจนเกิดอาการคุ้มคลั่ง อาการยิ่งทวีรุนแรงขึ้นในเดือนตุลาคมปีที่เขาเกิด จึงได้แต่เก็บตัวอยู่ที่ชั้นบนของบ้านนานหลายปีจนกระทั่งเธอเสียชีวิต อะกุตะงะวะ โดโช（芥川道章）ผู้เป็นลุงของเขาไม่มีลูกจึงรับอะกุตะงะวะเป็นบุตรบุญธรรม อย่างไรก็ตาม ในเวลาต่อมาน้องสาวของมารดาอะกุตะงะวะได้แต่งงานกับบิดาของเขา ลุงจึงเลิกรับอะกุตะงะวะเป็นบุตรบุญธรรม
อะกุตะงะวะเริ่มเรียนภาษาอังกฤษ ภาษาจีน และศิลปะการคัดลายมือแบบตัวต่อตัวตั้งแต่อายุเพียง 7 ปี และเริ่มแต่งกลอนไฮกุครั้งแรกตั้งแต่อายุเพียง 9 ปี ในช่วงเวลาเดียวกันนั้นเองที่อะกุตะงะวะเริ่มอ่านวรรณกรรมญี่ปุ่นสมัยใหม่（คือวรรณกรรมญี่ปุ่นร่วมสมัยในขณะนั้น）
ต่อมาในปี ค.ศ. 1902 อะกุตะงะวะเริ่มจัดทำนิตยสารที่เกี่ยวกับงานวรรณกรรมและศิลปะร่วมกับเพื่อนนักเรียนเรื่อยมาจนกระทั่งเรียนอยู่ในมหาวิทยาลัย และมารดาของเขาซึ่งทนทุกข์ทรมานกับอาการป่วยทางจิตมานานได้เสียชีวิตลงในปีนี้
อะกุตะงะวะสอบเข้าเรียนที่มหาวิทยาลัยโตเกียว โดยเรียนวิชาวรรณกรรมภาษาอังกฤษเป็นวิชาเอก ในปี ค.ศ.1913 ปีถัดมา เขาได้ก่อตั้งนิตยสารที่เกี่ยวกับวรรณกรรมขึ้นมากับเพื่อนร่วมชั้น ผลงานเรื่องแรกของเขาที่ชื่อว่า “โรเน็น”（老年）ได้รับการตีพิมพ์ในเดือนพฤษภาคม และครอบครัวอะกุตะงะวะได้ย้ายไปอาศัยอยู่ในแถบนอกเมืองทางเหนือ คือ ทะบะตะ ซึ่งเป็นที่ที่เขาใช้ชีวิตส่วนใหญ่ที่นี่
ผลงานชิ้นสำคัญของอะกุตะงะวะ ริวโนะซุเกะส่วนใหญ่เป็นผลงานเรื่องสั้น เช่น “ราโชมอน”（羅生門）“ฮะนะ”（鼻）และนวนิยายเรื่องเดียวในชีวิตของเขา คือ ขับปะ（河童）อะกุตะงะวะเป็นศิษย์เอกของนะท์ซุเมะ โซเซะกิ（夏目漱石）เขาเคยได้รับจดหมายชมเชยผลงานเรื่องสั้น “ฮะนะ” จากโซเซะกิว่า “หากเขียนเรื่องอื่น ๆ ที่มีลักษณะนี้ได้ซัก 20-30 เรื่อง เธอจะเป็นสุดยอดนักเขียนในวงการวรรณกรรมที่ไม่มีใครสู้ได้เลย”
ในปี ค.ศ. 1918 อะกุตะงะวะ สมรสกับท์ซุกะโมะโตะ ฟุมิ（塚本文）และย้ายเข้าไปอยู่ในบ้านหลังใหม่ที่คะมะกุระ อย่างไรก็ตาม เกิดเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่ทำให้ภาวะทางจิตของเขาปรวนแปรก็คือการที่บ้านของน้องสาวถูกไฟไหม้บางส่วน และสองวันต่อมาน้องเขยผู้ซึ่งต้องสงสัยว่าลอบวางเพลิงบ้านตนเองก็กระทำอัตวินิบาต กรรมโดยการกระโดดลงไปในรางรถไฟที่รถไฟกำลังแล่นมา เหตุการณ์เหล่านี้ทำให้อะกุตะงะวะต้องเผชิญกับความขัดแย้งตลอดจนความกังวลเกี่ยวกับอาการทางจิตของตน เป็นเหตุให้เขากระทำอัตวินิบาตกรรมโดยการดื่มยาพิษในวันที่ 24 กรกฎาคม ค.ศ. 1927
เดือนเต็ม กฤษดาธานนท์
