ภาษาญี่ปุ่นเป็นภาษาที่มีโครงสร้างประโยคแบบ SOV ซึ่งเรียงลำดับ ประธาน（Subject）- กรรม（Object）- กริยา（Verb）แต่ไม่ได้ถูกจัดกลุ่มรวมกับภาษาใด แม้แต่ภาษาของประเทศเพื่อนบ้านอย่างเกาหลีซึ่งมีโครงสร้างประโยคแบบ SOV เช่นเดียวกันก็ถูกจัดแยกเป็นคนละกลุ่มภาษา
ในระยะเริ่มต้นของอารยธรรมญี่ปุ่นนั้น ญี่ปุ่นได้เรียนรู้ศิลปวิทยาการจากจีน ทำให้มีการนำเอาตัวอักษรจีนและคำในภาษาจีนเข้ามาใช้จนกลายเป็นภาษาญี่ปุ่น ต่อมาเมื่อวัฒนธรรมตะวันตกได้เข้ามาเผยแพร่ในญี่ปุ่น ก็มีคำศัพท์ที่หยิบยืมจากภาษาอังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมัน ดัทช์ โปรตุเกส อิตาเลียนเข้ามาใช้ในภาษาญี่ปุ่นด้วย
ญี่ปุ่นเริ่มขยายอำนาจทางการทหารในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ถึงแม้ญี่ปุ่นจะเป็นฝ่ายแพ้ในสงคราม ประเทศในทวีปเอเชียบางประเทศที่เคยเป็นเมืองขึ้นของญี่ปุ่น เช่น จีน ไต้หวัน เกาหลีก็ยังมีคำภาษาญี่ปุ่นที่ยังใช้อยู่จนถึงปัจจุบัน ส่วนในประเทศตะวันตกก็มีนักวิชาการที่สนใจศึกษาความเป็นมาของญี่ปุ่นมากขึ้นในหลายแง่มุม ทำให้เกิดวิชาการแขนงใหม่ที่เรียกว่า Japanology หรือ ญี่ปุ่นศึกษา สัญลักษณ์หลายอย่างของญี่ปุ่นได้รับความสนใจ ทำให้ประเทศตะวันตกได้รู้จักคำภาษาญี่ปุ่นของสัญลักษณ์เหล่านั้นด้วย เช่น 将軍（โชกุน）侍（ซามูไร）忍者（นินจา）浮世絵（ภาพอุคิโยะ）盆栽（บอนไซ）禅（เซ็น）เป็นต้น
หลังยุคฟื้นฟูประเทศ ญี่ปุ่นได้พัฒนาศักยภาพด้านเศรษฐกิจไปมาก ทำให้มีการถ่ายเทวัฒนธรรมไปพร้อมกับเทคโนโลยีที่คิดค้นในญี่ปุ่น ทำให้มีคำภาษาญี่ปุ่นด้านวัฒนธรรม เช่น karaoke（คาราโอเกะ）origami（ศิลปะการพับกระดาษ）anime（ภาพยนตร์การ์ตูนแบบญี่ปุ่น）haiku（กลอนไฮกุ）rickshaw（เกี้ยว – มาจากคำว่า 力車）tamagotchi（เกมเลี้ยงสัตว์ดิจิตอล）เป็นต้น คำภาษาญี่ปุ่นด้านอาหาร เช่น tōfu（เต้าหู้ – มาจากคำว่า豆腐）soya bean（ถั่วเหลือง – มาจากคำว่า 醤油）rāmen（บะหมี่）ส่วนคำภาษาญี่ปุ่นด้านสิ่งแวดล้อม ได้แก่ tsunami（ท์ซุนะมิ）เป็นต้น
ในประเทศที่มีการใช้ตัวอักษรจีน อย่างจีนหรือไต้หวันก็มีการรับคำภาษาญี่ปุ่นกลับไปใช้ เช่น ข่งหลง（恐龙-ไดโนเสาร์ มาจากคำว่า 恐竜）จวี้เล่อปู้（俱乐部- คลับ มาจากคำว่า クラブ）
ในประเทศแถบเอเชีย ความเฟื่องฟูทางเศรษฐกิจของญี่ปุ่น ทำให้มีการนำเข้าเครื่องอุปโภคบริโภคและวิทยาการต่าง ๆ ทำให้มีการใช้คำภาษาญี่ปุ่นในภาษานั้น ๆ ด้วย เช่นคำว่า katol（ยากันยุงชนิดขด）ในภาษาตากาล็อกมาจากคำว่า 蚊取り線香 หรือคำว่า jibaku（ระเบิดพลีชีพ）ในภาษาอินโดนีเซียมาจากคำว่า 自爆 เป็นต้น
อัษฎายุทธ ชูศรี
