ฮะโงะอิตะ（羽子板）คือ แผ่นไม้สำหรับการเล่นตีลูกขนไก่ หรือที่เรียกภาษาญี่ปุ่นว่า “ฮะเนะท์ซุกิ” （羽根突き）วัสดุที่ใช้ทำฮะโงะอิตะส่วนใหญ่เป็นไม้ประเภทไม้สนเนื้อแข็ง มีการวาดลวดลายสวยงามประดับ มีทั้งขนาดยาวประมาณ 40 เซนติเมตร สำหรับใช้ตีเล่น กับแบบที่ใช้เพื่อการตกแต่งโดยเฉพาะ ซึ่งบางครั้งอาจมีขนาดยาวกว่า 1 เมตร วิธีเล่นฮะโงะอิตะคือ ผู้เล่นสองคนจะใช้แผ่นไม้ตีลูกขนไก่ที่ทำจากเมล็ดพืชชื่อ มุกุโระจิ（ムクロジ）ที่เอามาติดขนนกโต้กันไปมา ถ้าฝ่ายไหนรับไม่ได้จะถูกวาดลวดลายลงบนใบหน้าด้วยหมึก การละเล่นดังกล่าวนิยมเล่นกันในช่วงวันขึ้นปีใหม่ ส่วนฮะโงะอิตะที่ใช้สำหรับตกแต่งจะมีการวาดลายหรือใช้ผ้ากดลายตกแต่งอย่างงดงาม การแต่งลายบนฮะโงะอิตะมีมาตั้งแต่สมัยเอโดะ ในปัจจุบันพอถึงช่วงวันที่ 17-19 ธันวาคมของทุกปี ภายในบริเวณวัดเซ็นโซ（浅草寺）ในย่านอะซะกุซะของกรุงโตเกียวจะมีการจัดงานตลาดนัดจำหน่ายฮะโงะอิตะ งานดังกล่าวเป็นงานใหญ่ มีผู้คนมากมายเดินทางไปเพื่อเลือกซื้อฮะโงะอิตะ เชื่อกันว่า เหตุที่ผู้คนซื้อฮะโงะอิตะเพราะเป็นวัตถุมงคล เนื่องจากปีกของลูกขนไก่นั้นดูคล้ายแมลงปอที่คอยกินแมลง ฮะโงะอิตะจึงกลายเป็นสิ่งที่จะช่วยกิน “แมลงร้าย”（โรคภัยไข้เจ็บ）ให้ นอกจากนี้บางคนก็ยังเชื่อว่า เมล็ดมุกุโระจิที่ติดอยู่ตรงปลายของลูกขนไก่นั้นแลดูคล้ายเมล็ดถั่ว หรือ มะเมะ（豆）ซึ่งพ้องเสียงกับคำว่า มะเมะ ที่แปลว่า ร่างกายแข็งแรง แต่ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลใด การมีฮะโงะอิตะก็นับว่าเป็นสิริมงคลต่อชีวิต จึงกลายเป็นธรรมเนียมการส่งฮะโงะอิตะให้แก่บ้านที่มีเด็กเกิดใหม่เป็นลูกสาวในเวลาต่อมา
ภัทร์อร พิพัฒนกุล
รายการอ้างอิง
笹間良彦（2005）『日本こどものあそび大図鑑』遊子館
