ซะกะโมะโตะ เรียวมะ เป็นซามูไรหัวก้าวหน้า มีชีวิตอยู่ในปลายสมัยโทะกุงะวะ เกิดที่แคว้นโทสะ（土佐）ในครอบครัวซามูไรท้องถิ่นซึ่งเคยเป็นพ่อค้ามาก่อน แม้เขาจะได้รับการศึกษาน้อยมาก แต่ก็เป็นผู้ที่มองการณ์ไกลเข้าใจสถานการณ์ความขัดแย้งภายในประเทศ และการเข้ามาของประเทศตะวันตกได้เป็นอย่างดี ซะกะโมะโตะเข้าสู่วงการการเมืองในปี ค.ศ.1858 และเข้าร่วมในขบวนการสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันระหว่างราชสำนักกับโชกุน หรือ โคบุ กัตตะอิ อุนโด（公武合体運動）ต่อมาด้วยความช่วยเหลือของเจ้าผู้ครองแคว้นซะท์ซุมะ（薩摩）เขาได้สร้างขบวนเรือพ่อค้าขนาดเล็กชื่อ คะอิเอ็นตะอิ（海援隊）เพื่อขนส่งอาวุธแบบตะวันตกให้แก่แคว้นโชฌู（長州）และซะท์ซุมะ ในเดือนมีนาคม ปี ค.ศ.1866 ซะกะโมะโตะได้ทำหน้าที่เป็นสื่อกลางในการจัดการเจรจาระหว่างผู้นำแคว้นซะท์ซุมะกับแคว้นโชฌู โดยได้อำนวยความสะดวกเรื่องสถานที่ในการเจรจา ต่อมาแคว้นทั้งสองได้ร่วมมือกันล้มล้างการปกครองของโชกุนตระกูลโทะกุงะวะ และถวายอำนาจคืนแก่องค์จักรพรรดิในปี ค.ศ.1867
ในปี ค.ศ.1867 ก่อนที่ขบวนการล้มล้างอำนาจโชกุนจะสำเร็จ ซะกะโมะโตะและเพื่อนถูกฆาตกรรมโดยกลุ่มมิมะวะริกุมิ（見廻組）ซึ่งเป็นกลุ่มซามูไรไร้นายที่สนับสนุนรัฐบาลโชกุนและมีหน้าที่รักษาความสงบเรียบร้อยของสังคม
สุรางค์ศรี ตันเสียงสม
เอกสารอ้างอิง
Marius B. Jansen. Sakamoto Ryōma and the Meiji Restoration. Princeton, 1961
Marius B. Jansen. “Young Activist of the Meiji Restoration Sakamoto Ryooma,” Marakami Hyoe and Thomas Harper (ed.) Great Historical Figures of Japan Japan: Japan Culture Institute, 1978.
Kodansha. Kodansha Encyclopedia of Japan
