โอ ซะดะฮะรุ（王貞治）หรือชื่อภาษาจีนว่า Wáng Zhēnzhì เป็นอดีตนักเบสบอลอาชีพและโค้ชเบสบอล เกิดเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม ค.ศ. 1940 ที่กรุงโตเกียว บิดาเป็นชาวจีนชื่อ Wáng Shìfú（เกิดที่อำเภอชิงเถียน มณฑลเจ้อเจียง）ส่วนมารดาเป็นชาวญี่ปุ่นชื่อโทะมิ ตัวเขาเองมีสัญชาติไต้หวัน เมื่อครั้งยังเป็นนักเรียนชั้นมัธยมปลายของโรงเรียนวาเซดะจิท์ซุเงียวในกรุงโตเกียว เขามีโอกาสได้ไปแข่งเบสบอลมัธยมปลายในระดับประเทศที่สนามเบสบอลโคฌิเอ็น 4 ครั้งและชนะเลิศในการแข่งขันในฤดูใบไม้ผลิปี ค.ศ. 1957 เมื่อจบการศึกษาในปี ค.ศ. 1959 โอได้เข้าสังกัดทีมโยะมิอุริ ไจแอนตส์ทันทีในตำแหน่งพิตเชอร์ แต่ต่อมาได้เปลี่ยนแนวทางการเล่นมาเป็นผู้ตีอย่างเดียว เขาได้ฝึกฝนวิธีตีแบบยกขาข้างเดียว（วิธีตีลูกเบสบอลแบบหนึ่ง ทำโดยยกขาข้างที่หันเข้าหาพิตเชอร์ขึ้นสูงไปในจังหวะเดียวกับท่าขว้างลูกของพิตเชอร์ มีชื่อเรียกอีกอย่างว่าวิธีตีแบบฟลามิงโก เพราะดูคล้ายนกฟลามิงโกที่มักยืนขาเดียวริมหนองน้ำ）กับอะระกะวะ ฮิโระฌิ โค้ชด้านการตี จนสร้างสไตล์การตีอันเป็นเอกลักษณ์ได้เสร็จสมบูรณ์ หลังจากนั้นนับตั้งแต่ปี ค.ศ. 1962 เขาก็ตีโฮมรันได้เป็นจำนวนมาก โอกับนะงะฌิมะ ฌิเงะโอะ（長嶋茂雄）เพื่อนร่วมทีมได้รับฉายาว่า “ปืนใหญ่ ON” จากการนำอักษรย่อนามสกุลของทั้งคู่มารวมกัน ทั้งสองมีส่วนเป็นอย่างมากที่ทำให้ทีมไจแอนตส์ในขณะนั้นเป็นแชมป์ญี่ปุ่นถึง 9 ปีติดต่อกัน หมายเลขประจำตัวของโอหรือหมายเลข 1 ได้กลายเป็นหมายเลขว่างตลอดกาล ไม่อนุญาตให้ใครใช้ได้อีก โอเป็นเจ้าของสถิติต่าง ๆ มากมายสมกับที่ถูกเรียกว่า “ราชาแห่งสถิติ”
ในช่วงเวลา 22 ปีของการเล่นเบสบอลอาชีพก่อนวางมือในปี ค.ศ. 1980 โอตีโฮมรันได้ 868 ครั้ง ซึ่งมากกว่าเบบ รูธ（Babe Ruth หรือชื่อจริงว่า George Herman Ruth）ที่ทำได้ 714 ครั้ง และแฮงก์ อารอน（Hank Aaron หรือชื่อจริงว่า Henry Louis Aaron）ที่ทำได้ 755 ครั้ง กลายเป็นสถิติโลกที่ปัจจุบันก็ยังไม่ใครทำลายได้ นอกจากนี้โอยังเป็นเจ้าของสถิติในวงการเบสบอลอาชีพญี่ปุ่นอีกมากมาย เช่น ได้เป็นนักกีฬายอดเยี่ยม（Most Valuable Player หรือ MVP）9 ครั้ง ราชาสามมงกุฎ（ค่าเฉลี่ยในการตีสูงสุด ทำคะแนนได้มากที่สุด ตีโฮมรันได้มากที่สุด）2 ครั้ง มีค่าเฉลี่ยในการตีสูงสุด 5 ครั้ง ตีโฮมรันได้มากที่สุด 15 ครั้ง ทำคะแนนได้มากที่สุด 13 ครั้ง มีค่าการได้เบสสูงสุด 12 ครั้ง เบสต์ไนน์（Best Nine）18 ครั้ง โกลเด้น โกลฟ（Golden Glove）9 ครั้ง ได้รับคะแนนโหวตจากผู้ชมให้ลงแข่งออลสตาร์เกมสูงสุด 21 ปีติดต่อกัน ตลอดการแข่งเบสบอล ทำคะแนนรวมจากการเป็นผู้วิ่ง（run）ได้ 1,967 คะแนน ทำคะแนนรวมจากการตีได้ 2,170 คะแนน ได้เบสรวม（Total Bases หรือ TB）5,892 เบส โฟร์บอล 2,504 ครั้ง ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นสถิติญี่ปุ่นทุกรายการ ลงเล่นทั้งหมด 2,831 เกม ตีฮิตได้ 2,786 ครั้ง และ Sacrifice fly（SF）100 ครั้งซึ่งเป็นสถิติของเซ็นทรัลลีก ในปี ค.ศ. 1964 โอตีโฮมรันได้ 55 ครั้งซึ่งเป็นสถิติของญี่ปุ่นนานถึง 49 ปี（ในปี ค.ศ. 2013 วาเลนไทน์ทำลายสถิตินี้โดยตีโฮมรันได้ 60 ครั้ง）ส่วนโฟร์บอล 158 ครั้งในปี 1974 ยังเป็นสถิติญี่ปุ่นอยู่ในปัจจุบัน นอกจากนี้ยังมีสถิติญี่ปุ่นอื่น ๆ อีก เช่น ตีโฮมรันได้มากที่สุดติดกัน 13 ปีและเป็นราชาโฮมรัน 15 ครั้ง ทำคะแนนจากการตีได้มากที่สุด 8 ปีติดกันและทำคะแนนได้มากที่สุดรวมทั้งสิ้น 13 ครั้ง ตีแกรนด์สแลม（Grand slam หรือลูกโฮมรันที่ทำคะแนนได้ 4 คะแนนเพราะมีผู้วิ่งอยู่เต็มทั้ง 4 เบส）ได้รวม 15 ครั้ง ตีโฮมรันได้ในการแข่งขัน 7 ครั้งติดต่อกันในช่วงวันที่ 11 – 20 กันยายน ค.ศ. 1972 ตีโฮมรันปิดเกม（game-ending home run）ได้ 8 ครั้งซึ่งเป็นสถิติดีที่สุดของเซ็นทรัลลีก และตีโฮมรันได้ 2 ครั้งขึ้นไปใน 1 เกม 95 ครั้งซึ่งเป็นสถิติญี่ปุ่น
หลังเลิกเล่นเบสบอล โอเข้ารับตำแหน่งผู้ช่วยโค้ชทีมโยะมิอุริ ไจแอนตส์ในช่วงปี ค.ศ. 1981 – 1984 และก้าวขึ้นเป็นโค้ชในช่วงปี ค.ศ. 1984 – 1988 หลังจากนั้นได้เป็นผู้บรรยายการแข่งเบสบอลของสถานีโทรทัศน์ NHK ก่อนกลับมาเป็นโค้ชให้ทีมฟุกุโอกะ ดะอิเอ ฮอกส์และซอฟต์แบงก์ในช่วงปี ค.ศ. 1995 – 2004 และทีมฟุกุโอกะ ดะอิเอ ฮอกส์ ในช่วงปี ค.ศ. 2005 – 2008 ในระหว่างนี้เคยเป็นแชมป์ลีก 4 ครั้งและเป็นแชมป์ญี่ปุ่น 2 ครั้ง ส่วนในการแข่งขันเวิลด์ เบสบอล คลาสสิก ได้เป็นโค้ชที่ทำให้ทีมชาติญี่ปุ่นชนะเลิศในครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ. 2006 ส่วนในครั้งที่ 2 เมื่อปี ค.ศ. 2009 รับตำแหน่งเป็นที่ปรึกษาโค้ช
ในปี ค.ศ. 2006 โอต้องหยุดพักงานในวงการเบสบอลเพราะป่วยเป็นมะเร็ง และวางมือจากอาชีพโค้ชอย่างถาวรในปี ค.ศ. 2008 เพราะมีปัญหาด้านสุขภาพ หลังจากนั้นเข้ารับตำแหน่งที่ปรึกษาอาวุโสสูงสุดของทีมฟุกุโอกะ ซอฟต์แบงก์ ฮอกส์ ก่อนกลายเป็นประธานกรรมการอาวุโส ในปี ค.ศ. 2008 เป็นประธานชมรมอดีตนักเบสบอลทีมโยะมิอุริ ไจแอนตส์ และปี ค.ศ. 2009 เป็นประธานชมรมนักเบสบอลเกียรติยศ（Golden Players Club）รวมทั้งเป็นที่ปรึกษาพิเศษของคอมมิชชันเนอร์ของสมาคมเบสบอลอาชีพญี่ปุ่น（Nippon Professional Baseball Organization หรือ NPB）เป็นชาวญี่ปุ่นคนแรกที่ได้รับรางวัลเกียรติยศสูงสุดหรือ "People's Honor Award" ในปี ค.ศ. 1977 ได้เข้าสู่หอเกียรติยศของวงการเบสบอลในปี ค.ศ. 1994 และได้รับรางวัลผู้มีคุณูปการทางด้านวัฒนธรรมในปี ค.ศ. 2010
中山光男เขียน
ชมนาด ศีติสาร แปล
