ลูกข่าง หรือ โคมะ（独楽）เป็นของเล่นที่เด็ก ๆ ชื่นชอบ ตัวลูกข่างทำด้วยไม้ที่ถากส่วนหัวเป็นทรงกลมและส่วนฐานเป็นสามเหลี่ยมแล้วกลึงให้เรียบเนียน ก่อนเสียบเดือยให้ยื่นออกมาจากตรงกลางของตัวลูกข่าง วิธีเล่นคือ ผู้เล่นจะขว้างหรือบิดลูกข่างให้เดือยตั้งกับพื้นและหมุน ลูกข่างมีหลายประเภท ถ้าเป็นประเภทใช้นิ้วบิดให้หมุนเรียกว่า ฮิเนะริโงะมะ（ひねりゴマ）ลูกข่างที่มีเดือยยาวเล่นโดยใช้มือประกบเดือยให้อยู่กลางฝ่ามือแล้วถูมือเพื่อปั่นเดือยให้หมุนเรียกว่า เทะโยะริโงะมะ（手よりゴマ）บางประเภทเป็นแบบใช้เชือกพันเดือยแล้วดึง เพื่อให้เชือกคลายเกลียวให้ลูกข่างหมุนเรียกว่า อิโตะมะกิโงะมะ（糸巻きゴマ）แต่ถ้าเป็นแบบใช้เชือกพันตัวลูกข่างแล้วปั่นให้หมุนเรียกว่า นะเงะโงะมะ（投げゴマ）ชาวญี่ปุ่นนิยมเล่นลูกข่างในช่วงปีใหม่ วิธีเล่นมีหลายแบบ ทั้งแบบเล่นคนเดียวและแข่งกับคนอื่น วิธีแข่งขันมีหลายแบบ เช่น แข่งกันว่าลูกข่างของใครหมุนได้นานที่สุด แข่งชนลูกข่างกัน แข่งฝีมือในการบังคับลูกข่าง เช่น ขว้างลูกข่างให้ตรงเป้าหมายหรือบังคับลูกข่างให้หมุนบนเชือก
ภัทร์อร พิพัฒนกุล
รายการอ้างอิง
「独楽：遊び方」http://www.weblio.jp/wkpja/content/%E7%8B%AC%E6%A5%BD_%E9%81%8A%E3%81%B3%E6%96%B9 2014/4/23
笹間良彦（2005）『日本こどものあそび大図鑑』遊子館
